Actuele situatie in de landbouw

Vertrouwen van akkerbouwers gestegen; van melkveehouders gedaald

Het vertrouwen van akkerbouwers is in het vierde kwartaal van 2022 met negen punten gestegen tot +4 (figuur 3). Dit vertrouwen wordt bepaald door de stemming over de huidige bedrijfssituatie en de verwachting van de bedrijfssituatie op middellange termijn (2 à 3 jaar). De stemmingsindex bleef stabiel (19 punten), maar de verwachting over de economische bedrijfssituatie over 2 à 3 jaar verbeterde met 15 punten tot -4 punten. Een index van nul geeft aan dat de groep ondernemers die vertrouwen heeft in hun onderneming even groot is als de groep ondernemers met gebrek hieraan. Hoewel er dus een verbetering in het vertrouwen is waargenomen ligt de vertrouwensindex nog wel onder het langlopende gemiddelde (+9 punten).

Het vertrouwen van melkveehouders is in het vierde kwartaal van 2022 met enkele punten afgenomen tot +6 punten (figuur 3). De stemming over de huidige bedrijfssituatie stond al op een hoog niveau, en is nog verder toegenomen tot +37 punten, wat met de goede bedrijfsresultaten in 2022 te maken zal hebben. Maar de verwachting over de economische bedrijfssituatie over 2 à 3 jaar is met 8 punten gedaald tot -10 punten, en ligt daarmee ruim onder het langlopende gemiddelde (+5 punten). Het negatieve sentiment zal samenhangen met de voorgenomen milieumaatregelen (stikstof, water, etc.).

Saldo melkveehouderij fors boven langjarig gemiddelde

Het saldo van het gestandaardiseerde melkveebedrijf is in januari 2023 uitgekomen op 33.400 euro per bedrijf (figuur 4). Dat is 41% hoger dan in dezelfde maand van het voorgaande jaar en 71% boven het langjarig gemiddelde van de maand januari. Dat is te danken aan de sterke stijging van de melkprijs. In 2022 nam de melkprijs toe van 45 euro naar 63 euro per 100 kg in december. In de eerste twee maanden van 2023 is de melkprijs weer gedaald tot 55 euro per 100 kg in februari (figuur 5).

Veel hogere kosten voor veevoer, energie en meststoffen op melkveebedrijven

De gemiddelde betaalde kosten en afschrijvingen in de melkveehouderij zijn volgens de inkomensraming in 2022 met 105.000 euro gestegen tot 514.000 euro per bedrijf (+26%). Dat is vooral het gevolg van sterk gestegen prijzen voor veevoer, energie (elektriciteit en brandstoffen) en meststoffen (figuur 6). De gemiddelde kosten van veevoer, energie en meststoffen zijn volgens de raming met bijna de helft omhooggegaan: van 148.000 euro in 2021 tot 217.000 euro per bedrijf in 2022. Het aandeel van deze kosten op de totale betaalde kosten en afschrijvingen komt in 2022 uit op 42% (tegen 36% in 2021).

Hoge prijzen akkerbouwgewassen in 2022

De totale opbrengsten in de akkerbouw komen volgens de inkomensraming in 2022 uit op 475.000 euro per bedrijf, 30% hoger dan in 2021. Dat is te danken aan het hoge prijsniveau van vrijwel alle akkerbouwgewassen (figuur 7) en de goede kilogramopbrengsten. Zo is de gemiddelde prijs van consumptieaardappelen in 2022 90% hoger dan in 2021; voor zaaiuien is dat 80% en voor tarwe 30%.

Verdubbeling kosten energie en brandstoffen op akkerbouwbedrijven

De gemiddelde betaalde kosten en afschrijvingen in de akkerbouw zijn volgens de inkomensraming in 2022 met 51.000 euro gestegen tot 328.000 euro per bedrijf (+18%). Ook voor akkerbouwbedrijven is dit voornamelijk het gevolg van hogere prijzen voor energie (elektriciteit en brandstoffen) en meststoffen (figuur 6). De gemiddelde kosten van deze twee non-factorkosten zijn volgens de raming verdubbeld: van 31.800 euro in 2021 tot 63.000 euro per bedrijf in 2022. Het aandeel van deze kosten op de totale betaalde kosten en afschrijvingen komt in 2022 uit op 19% (tegen 12% in 2021).