Actuele situatie in de landbouw

Vertrouwen melkveehouders en akkerbouwers onveranderd
Het vertrouwen van melkveehouders is in het derde kwartaal van 2022 met 9 punten vrijwel gelijk aan het tweede kwartaal (figuur 3). Dit vertrouwen wordt bepaald door de stemming over de huidige bedrijfssituatie en de verwachting van de bedrijfssituatie op middellange termijn (2 à 3 jaar). De stemmingsindex bleef stabiel en staat op een hoog niveau (32 punten), wat alles te maken heeft met de goede bedrijfsresultaten in 2022 (zie hierna). Maar de verwachting over de economische bedrijfssituatie over 2 à 3 jaar is negatief (-10 punten). Ook het vertrouwen van akkerbouwers is in het derde kwartaal van 2022 nauwelijks veranderd, en ligt met -5 punten (figuur 3) onder het langjarig gemiddelde van +10 punten. De stemmingsindex is vrijwel gelijk gebleven (18 punten), maar akkerbouwers zijn vrij somber over de economische bedrijfssituatie over 2 à 3 jaar (-24 punten).

Inkomen melkveebedrijven stijgt naar recordniveau
In de melkveehouderij stijgt het gemiddelde inkomen uit bedrijf in 2022 volgens de raming met 70.000 euro tot 115.000 euro per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje) (figuur 4).

Dat ligt ook 70.000 euro boven het gemiddelde inkomen in de periode 2017-2021. De spreiding in de geraamde inkomens is groot. Zo heeft een op de vijf bedrijven maximaal 46.000 euro inkomen per onbetaalde aje, en een even grote groep meer dan 156.000 euro per onbetaalde aje. Het hoge inkomen in 2022 is te danken aan een veel sterkere toename van de opbrengsten dan van de kosten.

Opbrengsten melkveebedrijven bijna 50% hoger
De totale opbrengsten in de melkveehouderij nemen volgens de verwachting in 2022 toe met 46% tot 705.000 euro per bedrijf, in hoofdzaak door de hogere melkprijs (figuur 5). De gemiddelde melkprijs voor 2022 zal ten opzichte van 2021 met 47% toenemen en naar verwachting uitkomen op 58,5 euro per 100 kilogram inclusief nabetaling en toeslagen en is hiermee bijna 19 euro hoger dan een jaar eerder.

Kosten melkveebedrijven stijgen met een kwart
De gemiddelde betaalde kosten en afschrijvingen stijgen volgens de raming in 2022 met 105.000 euro tot 514.000 euro per bedrijf (+26%), vooral door hogere voer-, kunstmest- en energieprijzen (figuur 6). De kosten van veevoer gaan met 44.000 euro per bedrijf omhoog, van energie met 14.000 euro en die van kunstmest met 11.000 euro. Daarnaast nemen de geraamde kosten van materiële activa (machines, werktuigen en gebouwen) in 2022 toe met 22.000 euro per bedrijf ten opzichte van 2021.

Inkomen akkerbouwbedrijven neemt sterk toe
In de akkerbouw wordt voor 2022 een inkomen geraamd van 133.000 euro per onbetaalde aje (figuur 4). Dit is een toename van ruim 50.000 euro ten opzichte van het jaar ervoor en ongeveer 80.000 euro hoger dan het gemiddelde over de periode 2017-2021. De spreiding in de geraamde inkomens is nog groter dan in de melkveehouderij. Zo realiseert een op de vijf akkerbouwbedrijven een inkomen van maximaal 25.000 euro, en een even grote groep meer dan 222.000 euro per onbetaalde aje. De spreiding in inkomens wordt veroorzaakt door onder meer verschillen in bouwplan, afzetwijze van producten, regionale productieomstandigheden (zoals droogte en beregeningsmogelijkheden), en energiecontracten. In 2022 zijn deze verschillen nog eens uitvergroot. De forse stijging van het inkomen is te danken aan een sterkere toename van de opbrengsten dan van de kosten.

Opbrengsten akkerbouwbedrijven 30% hoger
De totale opbrengsten in de melkveehouderij nemen volgens de verwachting in 2022 toe met 30% tot 477.000 euro per bedrijf, dankzij het hoge prijsniveau van vrijwel alle akkerbouwgewassen (figuur 7) en de goede kilogramopbrengsten. Zo komt de gemiddelde prijs van consumptieaardappelen voor oogstjaar 2022 naar verwachting 50% hoger uit dan in 2021, voor tarwe is dat 20%, voor suikerbieten 25% en voor zaaiuien wordt in de raming uitgegaan van meer dan een verdubbeling van de gemiddelde prijs.

Kosten akkerbouwbedrijven stijgen met een vijfde
De gemiddelde betaalde kosten en afschrijvingen stijgen volgens de raming in 2022 met 51.000 euro tot 328.000 euro per bedrijf (+18%). De prijzen voor productiemiddelen stijgen in 2022 over de hele linie. Vooral meststoffen, gas, elektriciteit en brandstof zijn fors duurder geworden, naar verwachting zijn de prijzen ongeveer verdubbeld.