De metamorfose van De Buitenzomerlanden

Het gebied De Buitenzomerlanden vlakbij Heinenoord in Zuid-Holland is compleet veranderd. Sinds september draaien er vijf windturbines en geven elektriciteitsopslag en de natuurbegraafplaats Zomerlanden het gebied een nuttige én duurzame bestemming. Op het terrein zijn wandel- en fietspaden aangelegd. En deze verandering geeft ook een beter financieel rendement. Het is een echte win-win situatie, maar de metamorfose heeft jarenlange voorbereiding gevergd met diverse overheden, belangenverenigingen en later ook veel overleg met de bewoners van Heinenoord. Rentmeester Raymond Gennissen vertelt er graag meer over.

Als je vanuit Rotterdam via de A29 richting het zuiden rijdt, kom je in de Hoeksewaard, een groot eiland omgeven door water. Daar ligt links en rechts van de A29 zo’n 30 hectare bos en landbouwgrond van ASR Dutch Farmland Fund vlakbij ligt de gemeente Heinenoord. Zo’n tien jaar geleden was het bosgedeelte sterk verwaarloosd als gevolg van Essentaksterfte en de kwaliteit van de grond was zeer matig. Het was tijd voor verandering, maar hoe?

Windturbines met veren die de geluidloze vlucht van de uil imiteren

Raymond steekt van wal: “Deze jarenlange gebiedsontwikkeling is niet zonder slag of stoot gegaan. Het kostte veel kopjes koffie en veel luisteren en uitleggen. Met het plan om er windturbines te plaatsen waren vooral bewoners in eerste instantie niet blij. Maar de turbines zijn van uitzonderlijk goede kwaliteit en hebben aan de wieken een soort veren. Die imiteren het geruisloze vliegen van een uil in de nacht. De gevreesde geluidsoverlast voor de bewoners is er niet gekomen. Wieken van windmolens kunnen op een zonnige dag ‘slagschaduw’ in nabijgelegen woonkamers van woningen geven. Daar wil je natuurlijk niemand mee opzadelen. Dus deze turbines zijn daarom zo ingesteld dat ze tijdens die specifieke zonnestanden niet draaien. En tot nu toe hebben de bewoners van Heinenoord geen klachten, daar ben ik blij om.”

Gebiedsontwikkeling is constant alert blijven en bijsturen

Omdat de grond van een matige kwaliteit was, ontstond het idee om samen met een ontwikkelaar een zonneweide te ontwikkelen.

Maar gebiedsontwikkeling gaat niet altijd volgens een plan, je moet constant alert blijven en de plannen bijsturen. De bewoners van het nabijgelegen dorp Heinenoord bleken bezorgd te zijn over de weerkaatsing van het geluid op de zonnepanelen en waren bang dat ze alsnog last zouden krijgen van geluidsoverlast. Om toch een bijdrage te kunnen leveren aan de energietransitie kwam de ontwikkelaar van het windpark met een alternatieve optie: energie-opslag koppelen aan de windturbines. In plaats van de grond ter beschikking te stellen voor een zonneweide, stelt ASR Dutch Farmland Fund grond voor energie-opslag ter beschikking. Daar is uiteraard minder grond voor nodig en dat leidde tot nieuwe zienswijzen, vooral geïnitieerd door de bewoners van Heinenoord.

Meer ruimte voor recreatieve bestemming

Enthousiast vertelt Raymond verder: “Nu hebben we dus nog grond over voor recreatie, hoe leuk is dat! Samen met een landschapsarchitect gaan we hier een mooi plan voor bedenken. Ook dit doen we weer zoveel mogelijk samen met de bewoners. Want burgerparticipatie is tegenwoordig vrij normaal bij dit soort projecten, maar wat mij betreft nog verre van eenvoudig. Als je geen plan hebt, kunnen bewoners nergens op reageren en krijg je zo’n groot project niet van de grond. Maar als je bewoners een conceptplan presenteert, voelen sommigen zich toch gepasseerd en wordt het extra moeilijk iedereen weer mee te krijgen. Voor deze polder gaan we daarom eerst via een enquête bij de omliggende bewoners en stakeholders inventariseren wat alle wensen en ideeën zijn. Aan de hand van die uitkomst bedenken we drie plannen en laten we de bewoners kiezen. Ik heb er alle vertrouwen in dat ook dit stuk grond een mooie bestemming krijgt.”

Vergroting van biodiversiteit maakt het gebied aantrekkelijk voor recreatie

Raymond: “Wat ik zelf zo bijzonder vind aan deze gebiedsontwikkeling is dat we zowel natuurwaarde als financiële waarde weten te realiseren. Dat past goed binnen ons principe van beleggen met eeuwigheidswaarde. Je kunt in dit gebied nu de principes van het landgoedmodel terugzien waarin productiefactoren (landbouw, bosbouw, natuurbouw) de natuurwaarden en de biodiversiteit ondersteunen. Je zou dat ‘cross-subsidised activities’ kunnen noemen.”

De natuur in dit gebied heeft inmiddels een ware metamorfose ondergaan van een monocultuur naar een enorme diversiteit, het is er zomers een ware bloemenzee. De plannen om die biodiversiteit te vergroten zijn nog niet klaar. Momenteel vindt er een proef plaats om de waterstanden te verhogen op de Mollenvlakte. Een gebied dat achter de natuurbegraafplaats ligt. Via een dikke buis wordt water uit de Maas in dit iets lagergelegen gebied gepompt. Het is de bedoeling dat het gebied natter wordt, zodat er ook andere dieren komen. “We hebben laten onderzoeken welke dieren en nu leven, dus ik ben heel benieuwd of we deze dieren die houden van natte voeten ook kunnen verleiden hier te komen wonen.”

Raymond tot slot: “Als rentmeester is deze gebiedsontwikkeling een kwestie geweest van een lange adem hebben en af en toe gewoon ‘gaan met die banaan’. De ontwikkeling werd de laatste jaren extra bemoeilijkt door corona. Nu we dit voorbij zijn en alles draait en werkt, verwacht ik dat de uitvoering van de laatste plannen ook niet lang meer op zich laat wachten.“

Denk je dat er bij jou in de buurt ook mogelijkheden zijn voor een gebiedsgedreven aanpak? Deel dan je ideeën met je eigen rentmeester en neem contact met hem/haar op.