Melkveebedrijf De Boer uit Ferwert stapt met oog op de toekomst over naar biologisch boeren

De familie De Boer van het gelijknamige melkveebedrijf in het Friese Ferwert heeft de overstap gemaakt naar biologisch boeren. "Onze omschakeling naar een biologische bedrijfsvoering is gestart in april 2024. We hebben dit gedaan met het oog op de toekomst en wat qua bedrijfstype het beste bij ons zou passen", zegt erfpachter Sabine de Boer die samen met haar man Jelke het bedrijf runt. Ze maken samen deel uit van de circa 1.750 agrariërs van het ASR Dutch Farmland Fund. Het landbouwgrond fonds van a.s.r. wil de duurzaamheidstransitie van de agrarische sector verder versnellen. Ter indicatie: 4% van de huidige landbouw in Nederland is momenteel biologisch. De ambitie is dat in 2030 15% van het landbouwoppervlak voor biologische landbouw wordt gebruikt.

Het 'melkfeebedriuw' is inmiddels in handen van de 3e generatie. "In 2019 hebben we het overgenomen van mijn schoonvader", zegt Sabine. "We hebben zo'n 74 hectare grond in gebruik en bezitten 125 koeien en jongvee. Dat waren er eerst 160, maar met de stap naar biologisch hebben we wat moeten krimpen. Dat is een bewuste en noodzakelijke keuze geweest. De reden om de biologische kant op te gaan, was en is de onzekerheid in de sector. Samen zijn we gaan nadenken: wat willen we nu eigenlijk? Waar worden we zelf gelukkig van? Wat is onze stip op de horizon? We hebben een bedrijfscoach in de arm genomen en alle plussen en minnen tegen elkaar weggestreept. Uiteindelijk hebben we volmondig ja gezegd om de overstap te maken naar biologisch boeren."

Vrijstellen van de erfpachtcanon

Die omschakeling naar biologische bedrijfsvoering is dus vorig jaar ingezet en beslaat een proces van meerdere jaren. "We hebben een intakegesprek gevoerd met Stichting Keur Alternatief voortgebrachte Landbouwproducten, kortweg: SKAL en zijn toegelaten tot het omschakelingsprogramma. Ook hebben we a.s.r. benaderd. Een deel van onze grond hebben we in erfpacht. a.s.r. heeft ons ondersteund in de transitie door het vrijstellen van de erfpachtcanon.  Dat gaf ons de ruimte om de benodigde investeringen te kunnen doen in ons bedrijf, want er zit natuurlijk wel een kostenplaatje aan dit verhaal. Aan boeren die ook de stap naar biologisch overwegen, zou ik dan ook willen meegeven dat ze hun financiering op orde hebben. Dat is echt je basis. Om een voorbeeld te noemen: sinds begin april dit jaar geven we onze koeien ook biologisch krachtvoer. Dat is vrij kostbaar in de aankoop, en we ontvangen ook nog geen biologische melkprijs. Dat betekent in eerst instantie investeren, om het later uiteraard terug te kunnen verdienen."

Met vallen en opstaan

Sabine en haar man zijn blij met de stap die ze hebben gezet. "Het is heus niet zo dat we dachten, dat doen we wel even. Het is met vallen en opstaan, en het vraagt tijd en energie. Het eerste jaar van de omschakeling hebben we ons vooral verdiept in onze grondpositie en grondkwaliteit. Zo hebben we in augustus 2024 circa 5 hectare opnieuw ingezaaid met biologisch grasklaver. Dit omdat hier een slechte vrucht op stond en de bodem was verdicht en verslechterd door aardappelteelt in het verleden. Daarnaast hebben we in september 2024 ruim 3 hectare ingezaaid met een kruidenrijk mengsel ter versterking van de biodiversiteit. Dit hebben we op projectbasis gedaan, samen met onze melkfabriek. Ook hebben we in 2024 de samenwerking met de agrarische natuurvereniging verder opgepakt, en namen we deel aan het project 'Agrarisch Natuurlijk' van ZuivelNL en Boerennatuur. Verder hebben we samen met de lokale vogelwacht gekeken naar welk land geschikt is als broedgelegenheid voor weidevogels en hoe we dit aantrekkelijker kunnen maken. Dit met als doel in de toekomst toe te werken naar een kans dat er beheerpakketten van Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) mogelijk worden gemaakt op onze landbouwgrond en we ANLb-subsidie ontvangen voor het verbeteren van de biodiversiteit."

Biologische normen en gebruiken

Sabine vervolgt: "Naast de grond hebben we ons verdiept in de biologische normen en gebruiken binnen de melkveehouderij. We hebben een nieuwe voeradviseur in de arm genomen en hebben ons aangesloten bij de Natuurweide en de FBBF (vereniging voor Friese biologische boeren). Daarnaast verdiepen we ons in het stalboekje melkvee van de WUR (Wageningen University & Research), waardoor we meer inzichten krijgen in de alternatieve oplossingen voor dierziektes. Ook hebben we geïnvesteerd in een systeem waarbij elke koe een slimme bolus heeft. Hiermee wordt het welzijn van de koe, ook op afstand, gemonitord. Kortom, het vraagt zoals gezegd tijd en energie, maar we hebben het er graag voor over. Juist omdat we de stap naar biologisch hebben gezet, kunnen we het werk, onder andere door de vermindering van het aantal koeien, makkelijker zelf aan. We doen bijna alles zelf en hebben daarnaast voor 15 uur per week nog een medewerker in dienst. Verder besteden we het landwerk deels uit aan een loonwerker. Door de krimp kan ik ook parttime als agrarisch bedrijfsadviseur buiten de deur blijven werken.”

Toekomst

Volgens Sabine verloopt het omschakelingstraject naar wens. "Onze stip op de horizon is om over zo'n 25 jaar een gezond bedrijf te hebben in dezelfde omvang als nu, en dat geschikt is voor overname. Het liefst zien we dat het binnen de familie blijft. We hebben drie zoons, waarvan de middelste echt boerenbloed heeft. Dus wie weet. Wat we op termijn ook nog willen doen, is misschien onze producten zelf ter plekke verkopen. Bijvoorbeeld door een melktap aan te schaffen en zelf biologische melk te verkopen, of ons eigen vlees te verwaarden. We zien in ieder geval dat biologisch boeren een opkomende markt is, maar wat voor bedrijf je ook hebt binnen de landbouwsector; we doen het samen. We hebben elkaar nodig, waarbij ieder boerenbedrijf zijn aandeel heeft. Ik gaf al aan dat financiering heel belangrijk is, maar voor boeren die ook biologisch willen boeren, zou ik willen zeggen: zoek actief partners. Laat je goed informeren en adviseren, en verdiep je in de materie. Je moet echt 100% achter je keuze staan. Wij doen dit vanuit volle overtuiging."