Akkerbouwers Walter en Stan Sturm, warm voorstanders van pacht

Het akkerbouwbedrijf van vader Walter en zoon Stan Sturm draait vooral op reguliere pachtgrond. Beiden zijn een warm voorstander van pacht. Eigendom is haast niet te betalen en steeds moeilijker om over te dragen, redeneren ze.

Helemaal in het zuidwestelijke puntje van Zeeuws Vlaanderen in Waterlandkerkje heeft de maatschap een extensief akkerbouwbedrijf met 85 hectare grond en voor Zeeland kenmerkend bouwplan met bruine bonen, graszaad, cichorei, uien en verder bieten, aardappelen, wintertarwe en gerst. 55 hectare is reguliere pacht, 20 ha is eigendom van de ouders en nog eens 10 ha is in handen van de 97-jarige oma. De pachtgrond is eigendom van a.s.r. real estate, Landelijk Vastgoed, dat in 1993 de boerderij en de grond overnam van Nationale Nederlanden. Walter Sturm (1951) kon op hetzelfde moment de gebouwen en grond in eigendom verkrijgen. Hem hoor je zeker niet klagen over de verpachter. “In de loop van de tijd hebben de rentmeesters er met ruilen en kopen voor gezorgd dat de versnipperde locaties tot een eenheid zijn gesmeed”, klinkt het tevreden. Dit jaar is dat afgerond. Wat een verschil met vroeger toen hij 45 jaar geleden het bedrijf overnam met zes verschillende percelen, waarvan de verste vijf kilometer weg lag. “Heel veel met de trekker over de weg. Allemaal verloren tijd.”

Bewuste keuze voor pacht

Bewust heeft Walter Sturm ervoor gekozen om het bedrijf niet te groot te laten groeien door allemaal grond aan te kopen. De problematiek van de overdracht is daarbij voor hem het belangrijkste motief. “Heb je eigendom, dan ontstaat er altijd een probleem over de waarde. Voor welke som neem je over en gaat de rest van de familie daarmee akkoord? En stel dat we 80 ha in eigendom hadden, dan moet je dat als opvolger financieren en ben je een mensenleven bezig om af te betalen. Als je dat al in een mensenleven redt. Het is geen bedrijfsoverdracht, maar schuldenoverdracht”, merkt hij op. Zoon Stan knikt instemmend, hij is het er roerend mee eens. Beiden tekenen er bij aan dat aan pacht ook een duidelijk nadeel zit. “Als je een paar slechte jaren achter elkaar hebt, heb je geen vermogen achter de hand om de verliezen op te vangen.” Vandaar dat een deel grond in eigendom als financiële buffer als gunstig wordt ervaren. “Daar zijn we happy mee. “ Maar om nu voor zo’n 60.000 euro per ha grond bij te kopen, nou nee! Overigens is dit jaar een matig jaar met de lage marktprijzen. Dat raakt hen. De helft van de opbrengst zit in de vrije markt, de andere helft in een pool.

Géén kortlopende pacht

Erfpacht, waarmee a.s.r. real estate veel werkt, is een optie, die overigens op dit moment niet op tafel ligt. Het heeft niet de voorkeur. “Maar als het niet anders kan, kunnen we het overwegen”, geeft Stan Sturm aan. Liever kiezen hij en zijn vader voor reguliere pacht. Regulier (langlopend) wel te verstaan en niet de kortlopende pachten. “Die grond wordt vaak uitgemergeld. Meestal grond van iemand die toch al met het bedrijf stopt. Er wordt niet gekeken naar de bodemvruchtbaarheid, naar duurzaamheid en de lange termijn. Dat is roofbouw”, oordelen de twee. Stan kreeg onlangs 5 ha aangeboden, maar hij bedankte voor de eer. “Die grond zat vol met heermoes, distels en wilde schieters in suikerbieten. Dat wil je niet.”

Sympathiek contact met de rentmeester

Geen verkeerd woord over de verpachter. “Het contact met de rentmeester verloopt netjes en sympathiek. Hij denkt mee met de boer. We zitten op een lijn: zorgen dat op de lange termijn de grond goed blijft om er rendement op te halen.” Dat meedenken heeft er bij de laatste ruilverkaveling toe geleid dat alle grond nu rondom de boerderij ligt. De Sturm’s kregen daarbij een kavel toebedeeld, die duidelijk beter van kwaliteit was dan de grond die zij inleverden. Daarvoor moet het verschil financieel gecompenseerd worden. “Dat heeft a.s.r. voor zijn rekening genomen”, complimenteren vader en zoon.

Naar zee en naar Rusland

Vader en zoon hebben elk een bijzondere achtergrond. Vanaf 1990 is Walter Sturm heel veel in Rusland, Oekraïne, Kazachstan etc. geweest om te helpen en te adviseren bij de opbouw van grote landbouwbedrijven. Dat wil niet zeggen dat hij een voorstander is van hele grote bedrijven. Normaal moet ook kunnen. Zoon Stan heeft de zeevaartschool gedaan, de hogere technische school in Vlissingen voor algemene operationele techniek, een aantal jaren gevaren en bij Vervaet in Biervliet als monteur gewerkt. Dat laatste doet Stan Sturm nog steeds in deeltijd en in combinatie met zijn werk als akkerbouwer. Voor dat laatste heeft hij een opleiding plantenteelt in Goes gedaan. Die gecombineerde baan van boer en monteur bevalt hem uitstekend. Het spreidt risico en ‘je bent onder de mensen.’

Is 80 hectare groot genoeg?

De vraag is of 80 ha groot genoeg is voor de toekomst. Het is een vraag die Stan Sturm nadrukkelijk bezig houdt. Voor hem hoeft het beslist niet groter. Hij wil op het huidige areaal zijn boterham verdienen, al is dat momenteel met de lage prijzen lastig. Maar hoe kijken anderen er naar? Met de bank heeft hij gesproken over de financiering van de bedrijfsopvolging. Daar was het advies om te groeien tot meer dan 100 ha. Stan Sturm wil wel groeien in areaal op duurzame, langdurige pachtbasis, maar niet op zwaar gefinancierde en (over)intensieve eigendomsbasis.

Stan Sturm is de zesde generatie sinds 1848 op het bedrijf. Voor die tijd was het in handen van een Nederlandse verzekeringsmaatschappij Fazantendal. Een jaartal in een paal in de schuur geeft aan dat in hetzelfde jaar die schuur is gebouwd en waarschijnlijk ook de boerderij. De pacht van nu is nog gebaseerd op de afspraken van bijna 170 jaar geleden. Daar zijn vader en zoon content mee.